الاكلنگ تراز آب خزر برای تالاب ها و آبهای عمیق
شاه بلاگ: بررسی ها نشان میدهد كه بالا بودن تراز آب دریای خزر در طولانی مدت سبب بهبود شرایط آبهای عمیق و آبزیان می شود اما در مقابل كوچك شدن تالاب ها را به همراه دارد پس شرایط تراز آب خزر برای محیط تالابی و دریایی پارادوكسال است یعنی تراز پایین برای دریا خیلی خوب و برای تالاب خیلی بد است اما حالا كه تراز پایین است شاهد بهبود وضعیت آب دریاها نیستیم كه جای سوال دارد.
حمید علیزاده لاهیجانی معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار داشت: اثر تراز آب خزر بر چرخه آب از دهه ۱۹۳۰ یعنی زمان شوروی سابق انجام شد، از دهه ۳۰ این پدیده مشخص شد كه وقتی می گوییم تراز آب پایین است شرایط برای تالاب های ساحلی بد می شود یعنی تالاب ها محدود، آب آنها كم می شود و عمقشان كاسته می شود كه این شرایط برای پرندگان مهاجر خوب نیست اما وقتی تراز پایین است شرایط اكولوژی داخل دریا عالی می شود یعنی وضعیت فوق العاده بهتر می شود چون در این حالت چرخه آب سریع شده اكسیژن محلول، مواد مغذی و PH در آب توزیع می شود كه در این شرایط تولید آبزیان به خصوص ماهیان خیلی بهتر می شود البته این روند پس از چند سال پایداری تراز پایین آبی اتفاق می افتد.
وی با تاكید بر اینكه تمام اینها اثبات شده است اظهار داشت: بدین سبب شرایط تراز آب خزر برای محیط تالابی و دریایی پارادوكسال است یعنی تراز پایین برای دریا خیلی خوب اما برای تالاب خیلی بد است.
وی تصریح كرد: وقتی كه تراز بالا باشد تالاب ها توسعه می یابند، بزرگ می شوند، عمق می گیرند و آبزیان و پرندگان مهاجر زیاد می شوند اما شرایط تراز بالا موجب می شود سرعت چرخه آب كاهش پیدا كند بدین سبب اكسیژن محلول، مواد مغذی و PH در ستون آب به آرامی توزیع می شود و لایه بندی آب عمیق پایدارتر می شود بدین سبب شرایط اكولوژیك داخل دریا ضعیف می شود كه در این صورت باید انتظار كاهش تولید ماهیان را داشته باشیم البته باید تراز بالا چند سال بماند پس از آن این شرایط پیش می آید.
علیزاده لاهیجانی افزود: از سال ۲۰۱۰ میلادی یعنی از ۱۰ سال پیش تابحال تراز آب خزر به شدت در حال كاهش است، حدود یك و نیم متر كاهش یافته و فعلا نیز روند كاهنده است البته پیشبینی طولانی مدت نمی گردد كرد؛ در این شرایط انتظار داریم كه حالت شرایط آب عمیق بهبود یابد اما اندازه گیری ها این را نشان نمی دهد چون در تراز پایین مقرر است كه شرایط تالاب ها محدود شود اما آب عمیق بهتر شود اما اندازه گیری ها هم تیم ایرانی و هم روسی این را نشان نمی دهد، پس چه اتفاقی افتاده است.
وی تصریح كرد: دلیل آن گرمایش جهانی است یعنی دمای آب سطحی افزایش یافته و شرایط یخبندان زمستانی در شمال خزر كاهش داشته است كه سبب شده انتقال عمودی كاهش یابد؛ پس نكته بسیار مهم گرمایش است چون اختلاط عمومی تحت تاثیر سرمایش خیلی تسریع می شود و می دانیم كه زمستان ها بخش عمده خزر شمالی یخ می زند و گاهی ضخامت یخ به چند متر می رسد این یخ زدن موجب می شود كه قسمتی از نمك از یخ بیرون رود و به آب مجاور برسد و آب مجاور هم حدودا صفر درجه است نمك هم كه دریافت كرده و شور تر می شود در این حالت سنگین تر نیز می شود و مواد مغذی و اكسیژن را به آبهای خیلی عمیق می رساند؛ در ۱۰ تا ۲۰ سال قبل هوا در حال گرمتر شدن است و این پدیده كه ما انتظار داشتیم در تراز پایین وضعیت دریاها و آبهای عمیق بهتر شود را نمی بینیم.
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی افزود: این روند به احتمال زیاد ناشی از گرمایش جهانی است، در واقع اثبات شده كه دمای پیرامون خزر و دمای لایه ۱۰۰ متری آب خزر افزایش یافته است بدین سبب اینكه می گوییم در تراز پایین باید وضعیت دریاها بهتر شود اما نشده به احتمال قوی و نه قطعیت به علت افزایش دمای آب و هوای روی خزر است.
وی درباره نقش فعالیتهای انسانی در این روند اظهار داشت: فعالیتهای انسانی بطور مستقیم روی آب عمیق نه اما بطور مستقیم بر روی تالاب ها تاثیر دارد، مثلا در تالاب خلیج گرگان دیدیم كه چه اتفاقی افتاد و تراز آن كاهش پیدا كرد البته هنوز به تراز سال ۱۳۵۶ و ۵۷ نرسیده و همچنان تراز از آن زمان بالاتر است اما شرایط زیستی برای آبزیان محدودتر شده است چون جمعیتی كه پیرامون آن هستند نسبت به سال ۱۳۵۶ خیلی بیشتر است.
علیزاده لاهیجانی اضافه كرد: این شرایط در طولانی مدت می تواند بر روی تخم ریزی ماهیان خاویاری اثر بگذارد چون آنها از ماهیان كوچك تر استفاده می نمایند و اگر جمعیت آنها محدود شود غذای ماهیان درشت تر نیز كاسته می شود، این چرخه زیستی است و اثبات شده است، سیگنال آنرا در دهه ۱۹۳۰ میلادی دریافت كرده بودند.
وی درباره تاثیر این وضعیت بر روند تخم ریزی ماهیان اظهار داشت: وقتی تراز پایین بیاید ماهیان نمی توانند برای تخم ریزی وارد رودخانه شوند، البته وقتی تراز هم بالا باشد باز هم ماهیان نمی توانند وارد رودخانه شوند، ما پدیده ای بعنوان عوامل غیر آلاینده انسانی داریم یعنی وقتی بر روی رودخانه سد راه اندازی می شود و گذر آبزی نمی گذارند این مشكل پیش می آید در حالیكه امروزه فناوری آن وجود دارد و باید برای آبزی گذر نصب شود، همین طور زیر پل ها را بتن می نماییم و ماهی نمی تواند از روی آن عبور كند، اطراف دهانه رودخانه زمان تخم ریزی باید آرامش باشد در صورتی كه در فصل تخم ریزی تعداد ماهیگران از تعداد ماهی ها بیشتر است، اینها عوامل غیر آلاینده هستند كه باید به آنها دقت كنیم.
معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی تصریح كرد: قسمتی از كاهش تولید مثل ماهیان استخوانی كه رودرو هستند و دوره كوتاهی باید وارد رود شوند ربطی به آلاینده ها ندارد بلكه مستقیم به عوامل غیر آلاینده مرتبط می شود، برداشت بی رویه شن و ماسه نیز از دیگر عوامل تاثیر گذار است كه باید با جدیت مدیریت شود.
منبع: شاه بلاگ
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب