کم خونی عارضه مأموریت های فضایی طولانی
به گزارش شاه بلاگ یک مطالعه برای نخستین بار در جهان نشان داده است که چگونه سفر به فضا سبب کاهش شمار گلبول های قرمز خون شده و عارضه ای معروف به کم خونی فضایی بوجود می آورد.
به گزارش شاه بلاگ به نقل از ایسنا و به نقل از فیز، برپایه مطالعه ای که در مجله ی پزشکی "نیچر"(Nature Medicine) انتشار یافته است، بررسی های انجام شده روی ۱۴ فضانورد نشان داده است که بدن آنها در فضا ۵۴ درصد بیشتر از زمانی که در زمین هستند گلبول های قرمز را از بین می برد.
دکتر "گای ترودل"(Guy Trudel) پزشک و محقق توانبخشی در بیمارستان اُتاوا و استاد دانشگاه اتاوا می گوید: کم خونی فضایی به صورت مداوم از زمان انجام نخستین مأموریت های فضایی توسط فضانوردانی که به زمین بازگشته اند گزارش شده است اما ما علت بروز آنرا نمی دانستیم. مطالعات ما نشان داده است که با رسیدن به فضا تعداد بیشتری گلبول قرمز نابود می شوند و این فرایند در تمام مدت مأموریت ادامه می یابد.
پیش از این مطالعه، تصور می شد که کم خونی فضایی نوعی سازگاری سریع در مقابل ورود مایعات به قسمت بالایی بدن فضانورد بعد از ورود به فضا باشد. فضانوردان ۱۰ درصد از مایعات درون رگ هایشان را به این علت از دست می دهند. تصور می شد که بدن فضانوردان به سرعت ۱۰ درصد از سلول های خونی را برای ایجاد مجدد تعادل از بین می برد و کنترل گلبول های قرمز بعد از گذشت ۱۰ روز در فضا به حالت طبیعی بازمی گردد.
در عوض تیم دکتر ترودل دریافتند که تخریب گلبول های قرمز یک اثر اولیه از حضور در فضا است که فقط ناشی از جابجایی مایعات بدن نیست. آنها این مورد را با اندازه گیری مستقیم تخریب گلبول های قرمز خون در ۱۴ فضانورد در طول مأموریت شش ماهه نشان دادند.
در روی زمین، بدن ما هر ثانیه دو میلیون سلول قرمز می سازد و نابود می کند. محققان دریافتند که بدن فضانوردان ۵۴ درصد گلبول بیشتری در طول سفر شش ماهه به فضا تخریب می کرده است به عبارتی در هر ثانیه سه میلیون گلبول قرمز تخریب می شود.
این نتایج در زنان و مردان یکسان بود.
تیم دکتر ترودل این کشف را به لطف روش هایی که برای اندازه گیری دقیق تخریب گلبول قرمز خون ابداع کرده بودند، به انجام رساندند.
این روش ها برای جمع آوری نمونه خون در ایستگاه بین المللی فضایی سازگار شد. در آزمایشگاه دکتر ترودل، محققان توانستند مقادیر خیلی کم مونوکسید کربن را در نمونه های تنفس فضانوردان اندازه گیری کنند.
هر گاه که یک مولکول "هِم" که رنگدانه گلبول های قرمز است، از بین می رود یک مولکول مونوکسید کربن تولید می شود.
باآنکه که این تیم میزان تولید گلبول های قرمز را اندازه گیری نکردند اما فرض می کنند که فضانوردان برای جبران سلول های از دست رفته گلبول های قرمز اضافی تولید می کنند در غیر این صورت آنها گرفتار کم خونی حاد خواهند شد.
دکتر ترودل می گوید: خوشبختانه داشتن گلبول های قرمز کمتر در فضا و زمانی که در حالت بی وزنی قرار دارید مشکلی ایجاد نمی نماید. اما زمانی که به زمین بازمی گردید یا به صورت بالقوه بر سیاره یا قمر دیگری فرود می آیید، کم خونی بر انرژی، قدرت و استقامت شما اثر می گذارد و می تواند اهداف مأموریت را به خطر بیاندازد.
اثر کم خونی تنها زمانی که فرود می آیید و بار دیگر در گرانش قرار می گیرید احساس می شود.
در این مطالعه، پنج نفر از ۱۳ فضانورد از نظر بالینی هنگامی که فرود آمدند، کم خون بودند و یک مورد هنگام فرود خون نداد. محققان دریافتند که کم خونی ناشی از قرار گرفتن در فضا برگشت پذیر است و سطوح گلبول های قرمز خون سه تا چهار ماه بعد از بازگشت به زمین به حالت طبیعی باز می گردد.
این تیم یک سال بعد از بازگشت فضانوردان هم اندازه گیری های مشابه را تکرار کردند و دریافتند که تخریب گلبول های قرمز همچنان ۳۰ درصد بیشتر از سفر به فضا است. این نتایج نشان داده است که امکان دارد تغییرات ساختاری در طول سفر به فضا برای فضانوردان رخ داده باشد که همچنان بعد از گذشت یک سال از مأموریت فضایی طولانی، کنترل گلبول های قرمز را در دست داشته باشد.
کشف افزایش تخریب گلبول های قرمز در طول سفرهای فضایی کاربردهای زیادی دارد. در وهله ی اول این کشف به نظارت بر شرایط سلامتی فضانوردان و گردشگر های فضایی که تحت تأثیر کم خونی قرار گرفته اند و پشتیبانی از آنها منجر می شود. علاوه بر آن مطالعه اخیر تیم دکتر ترودل نشان داده است که هرچه مدت زمان ماندن در فضا بیشتر باشد کم خونی شدیدتر است و این مورد بر مأموریت های طولانی مدت به ماه و مریخ اثر می گذارد. مورد سوم احتیاج به تهیه یک رژیم غذایی مناسب برای فضانوردان در نتیجه ی افزایش تولید گلبول های قرمز است و در نهایت معلوم نیست بدن تا چه زمانی می تواند این میزان بالای تخریب و تولید گلبول های قرمز را حفظ کند.
این یافته ها را میتوان به زندگی در زمین هم تعمیم داد. بیشتر بیماران دکتر ترودل بعنوان پزشک توانبخشی به علت گذراندن دوره بیماری طولانی مدت و محدودیت های حرکتی گرفتار کم خونی هستند و این کم خونی مانع از ورزش و بهبودی آنها می شود. مشخص شده است که ماندن در تخت خواب برای مدت طولانی سبب کم خونی می شود اما علت آن هنوز معلوم نیست. دکتر ترودل اعتقاد دارد که مکانسیم آن شاید شبیه به کم خونی فضایی باشد. تیم او بر روی این نظریه کار خواهند کرد.
او می گوید: اگر ما بفهمیم دقیقا چه چیزی سبب کم خونی می شود، آن گاه می توانیم راه هایی برای جلوگیری یا درمان آن برای فضانوردان و بیماران روی زمین ایجاد نماییم.
منبع: shahblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب