پیش بینی برندگان جایزه نوبل؛
نوبل ۲۰۲۲ سهم چه کسانی خواهد شد؟
شاه بلاگ: تنها یک روز تا شروع اعلام برندگان جوایز نوبل 2022 باقی مانده است اما پرسشی که ذهن بسیاری را درگیر می کند این است که چه کسی از استکهلم تماس تلفنی دریافت خواهد کرد؟
به گزارش شاه بلاگ به نقل از ایسنا، برندگان جوایز نوبل سال ۲۰۲۲ از فردا(دوشنبه) اعلام خواهد شد. هر سال ماه اکتبر، کمیته هایی در سوئد و نروژ برندگان جوایز نوبل در حوزه های علوم(پزشکی، فیزیک و شیمی)، ادبیات و اقتصاد و همین طور صلح را معرفی می کنند. در مجموع شش جایزه اهدا خواهد شد.
جوایز چه زمانی اعلام می شود؟
از دوشنبه(سوم اکتبر) تا ۷ اکتبر و باردیگر در ۱۰ اکتبر بین ساعت ۵ بامداد تا ۷ بامداد به وقت منطقه زمانی شرقی برندگان اعلام خواهند شد. اسامی برندگان جوایز در استکهلم و اسلو اعلام می شوند و افراد علاقمند می توانند این مراسم را بصورت زنده از سایت نوبل تماشا کنند.
جایزه فیزیولوژی یا پزشکی روز دوشنبه سوم اکتبر(۱۱ مهر) در ساعت ۱۱: ۳۰ به وقت ساعت تابستانی اروپای مرکزی(۱۳: ۰۰ به وقت تهران) در استکهلم اعلام خواهد شد.
جایزه فیزیک در روز سه شنبه تاریخ چهارم اکتبر(۱۲ مهر) در ساعت ۱۱: ۴۵ به وقت ساعت تابستانی اروپای مرکزی(۱۳: ۱۵ به وقت تهران) اعلام خواهد شد.
جایزه شیمی در روز چهارشنبه، پنجم اکتبر(۱۳ مهر) در ساعت ۱۱: ۴۵ به وقت ساعت تابستانی اروپای مرکزی(۱۳: ۱۵ به وقت تهران) اعلام خواهد شد.
جایزه ادبیات روز پنجشنبه، جایزه صلح در ۷ اکتبر و جایزه علوم اقتصادی در ۱۰ اکتبر اعلام خواهد شد.
نگاهی به برندگان پیش بینی شده نوبل
ما در دوره ای زندگی می نماییم که بر طبق آخرین ارزیابی ها نرخ پیشرفت های پزشکی و علمی رو به رشد بوده و این آمار بیش از ۱۳۰۰ درصد از سال ۱۹۸۵ تا حالا افزایش داشته است. در حالیکه پیشرفت های "بی سابقه" و "متحول کننده " زیادی درحال رخ دادن است، پیش بینی این که افتخارات پژوهشی برتر به کدام یک از آنها تعلق می گیرد کار دشواری است. اما با نزدیک شدن به زمان اعلام جوایز نوبل امسال که به ترتیب نوبل پزشکی در تاریخ سوم اکتبر، فیزیک در روز چهارم اکتبر و شیمی در روز پنجم اکتبر مشخص می شود، موج پیش بینی ها نیز شدت گرفته است.
نظرسنجی های عمومی، بررسی لیست سایر جوایز نخبگان، و استنادات مجلات، به افراد کمک کرده تا نام افرادی را که به احتمال زیاد در این رقابت حضور خواهند داشت را جمع آوری کنند. لیست نهایی شامل محققانی است که نحوه تولید انرژی توسط سلول ها را نشان داده اند، گفتگوی شیمیایی باکتری ها را کشف کرده اند و بسیاری دیگر از ذهن های درخشانی که ما را به سمت "عصر ژنوم" سوق داده اند و مهم تر از همه، پیشگامان واکسن های آران ای پیام رسان برای بیماری کووید-۱۹.
نحوه انتخاب برندگان جوایز نوبل یک موضوع کاملاً محرمانه است و سوابق مربوط به این که چه کسانی نامزد بوده اند و به چه کسانی رای داده شده است به مدت ۵۰ سال بصورت محرمانه حفظ می شود. این مورد پیش بینی برندگان احتمالی جدید را چالش برانگیزتر می کند. با این وجود، تعدادی از کارشناسان سیستم هایی را توسعه داده اند که کار قابل توجهی انجام می دهند.
دیوید پندلبری(David Pendlebury) از موسسه کلاریویت(Clarivate) به بررسی این مورد می پردازد که تا چه اندازه مقالات کلیدی یک دانشمند توسط همتایانش مورد استناد قرار می گیرد و جوایز به اصطلاح پیش بینی کننده ای مانند جوایز لاسکر(Lasker) یا گاردنر(Gairdner) به آنها اعطا می شود. او سالانه گروهی از "برندگان مورد استناد قرار گرفته" را اعلام می کند و از سال ۲۰۰۲ تا کنون، ۶۴ نفر از برگزیدگان او جایزه نوبل را دریافت کرده اند.
پیش بینی ها برای نوبل پزشکی
با استفاده از این استراتژی پندلبری به این باور رسیده که نوبل پزشکی می تواند به دست محققانی برسد که انواع مختلف تجمعات پروتئینی بدشکل، در انواع سلول های مختلف که زمینه ساز برخی از بیماری های عصبی همچون پارکینسون، اسکلروز جانبی آمیوتروفیک(ALS) و زوال عقل پیشانی-گیجگاهی هستند را کشف کرده اند. ویرجینیا من-یی لی(Virginia Man-Yee Lee) از دانشگاه پنسیلوانیا در سال ۲۰۰۶ مقاله علمی مهمی را منتشر نمود که حالا بیش از ۴۰۰۰ بار مورد استناد قرار گرفته است. وقتی پندلبری به این استنادها پرداخت، متوجه شد که پژوهشگران حدودا همیشه به آن مقاله همراه با یک مطالعه بسیار مشابه که چند ماه پس از مقاله اولیه توسط ماساتو هاسگاوا(Masato Hasegawa) از موسسه علوم پزشکی متروپولیتن(Metropolitan) توکیو انتشار یافت، استناد می کردند.
پندلبری می گوید: کشف مستقل یک پدیده بطور همزمان در جهان علم بسیار رایج است، بیش از آن چیزی مردم تصورش را می کنند. بدین سبب استنادها به طور معمول به سمت نخستین مقاله می روند، اما این مقاله ها در حقیقت یک جفت هستند. او افزود که از زمان انتشار مقالات آنها، این رشته از جهات مختلف شکوفا شده است، برای اینکه این یک گام بزرگ رو به جلو برای کوشش برای یافتن روش های درمانی برای چنین بیماری هایی بوده است.
به دلیلهای مشابه، پندلبری، دو دانشمند دیگر را نیز در نظر دارد که اکتشافات اساسی در مورد اساس ژنتیکی بیماری ها انجام داده اند. مری کلر کینگ(Mary-Claire King) از دانشگاه واشنگتن برای کشف نقش جهش در ژن های BRCA در سرطان سینه و تخمدان که انقلابی در غربالگری سرطان بوده است و استوارت اورکین(Stuart Orkin) از دانشکده پزشکی هاروارد برای شناسایی تغییرات ژنتیکی که عامل انواع مختلفی از تالاسمی است و به ایجاد درمان های نویدبخش مبتنی بر ژن برای اختلالات خونی ارثی می انجامد.
نکته دیگری که پندلبری در پیش بینی های خود به آن توجه دارد، تناوب است. کمیته ها به نوبت به رشته های مختلف جایزه می دهند. اکتشافات علوم اعصاب، سرطان یا بیماری های عفونی هر دهه یک دفعه یا بیشتر برنده این جوایز می شوند. وقتی صحبت از نوبل پزشکی باشد، این تناوب بین اکتشافات زیست شناسی مولکولی پایه و کشفیاتی که منجر به درمان یا معالجه بیماری ها می شود، به چشم می خورد.
در دهه گذشته، جایزه پزشکی بارها به علوم پایه رسیده است. در سال ۲۰۱۳، نوبل پزشکی به انتقال درون سلولی، در سال ۲۰۱۶ به پروسه خود تخریب سلولی، در سال ۲۰۱۷ به ساعات ژنتیکی که ریتم های شبانه روزی را کنترل می کنند، در سال ۲۰۱۹ به نحوه درک سلول ها و سازگاری با اکسیژن در دسترس و سال قبل به نحوه ی احساس دما و لمس توسط سلول ها اهدا شد. جوایزی که بر موارد بالینی تمرکز داشتند در سالهای ۲۰۱۵، برای درمان کرم حلقوی و مالاریا، در سال ۲۰۱۸ برای ایمونوآنکولوژی، و در سال ۲۰۲۰ برای کشف ویروس هپاتیت سی اهدا شده است.
این یکی از دلایلی است که نشان داده است چرا جیسون شلتزر(Jason Sheltzer)، زیست شناس سرطان از دانشکده پزشکی ییل، عمیقا اعتقاد دارد که جایزه پزشکی امسال که به کاتالین کاریکو (Katalin Karikó) از موسسه بیوان تک(BioNTech) و درو وایسمن(Drew Weissman) از دانشکده پزشکی پن برای برگزیدن آران ای پیام رسان از گوشه ای مبهمی از زیست شناسی سلولی و استفاده از آن در فناوری واکسن های متوقف کننده بیماری همه گیر کووید-۱۹، برنده نوبل پزشکی سال ۲۰۲۲ خواهند بود. شلتزر می گوید: این یک تغییر اساسی در فناوری واکسن است، در این مرحله میلیاردها دوز تزریق شده است، و بطور غیرقابل بحثی میلیونها نفر از مرگ بر اثر کووید نجات یافته اند.
همچنین نویسنده این گزارش می نویسد: من برای جایزه پزشکی فردی که آنچنان مورد توجه قرار نگرفته است را پیش بینی می کنم. یوک مینگ دنیس لو(Yuk Ming Dennis Lo) از دانشگاه چینی هنگ کنگ در سال ۱۹۹۷ گزارش داد که یک جنین درحال رشد دی ان ای بدون سلول را به خون مادر می ریزد. ۱۰ سال بعد، او راهی جهت استفاده از آن دی ان ای برای تشخیص ناهنجاری های مربوط به سندرم داون پیدا کرد. این اکتشافات روی هم رفته انقلابی در عملکرد بالینی غربالگری ناهنجاری های ژنتیکی جنین ایجاد کردند که منجر به توسعه آزمایش های غیر تهاجمی پیش از تولد شد که سالانه توسط میلیونها نفر مورد استفاده قرار می گیرد. لو بتازگی برای این فعالیت ها مورد توجه قرار گرفته و برنده جایزه پیشرفت ۲۰۲۱ در زمینه علوم زیستی و جایزه لاسکر سال جاری برای تحقیقات پزشکی بالینی شده است.
پیش بینی ها برای نوبل شیمی
شلتزر از سال ۲۰۱۶ تا حالا به پیش بینی برندگان نوبل در توییتر خود می پردازد، او به درستی جیمز آلیسون، پیشگام در زمینه ایمونوآنکولوژی را برای جایزه پزشکی ۲۰۱۸ برگزید.
روش او کمی ساده تر است. او برندگان هفت جایزه بزرگ علمی یعنی جوایز هورویتز(Horwitz)، ولف(Wolf)، آلبانی(Albany)، شاو(Shaw)، و جایزه پیشرفت(Breakthrough) و همین طور دو جایزه لاسکر(Lasker) و گایردنر(Gairdner) را پیگیری می کند. برای اینکه داده ها نشان می دهند که کمیته نوبل نمی تواند جوایزی که این افراد گرفته اند را نادیده بگیرد. کاریکو و وایسمن پنج مورد تا از شش جایزه ذکر شده را دریافت کرده اند. او اضافه کرد: مسئله این نیست که آیا آنها نوبل دریافت خواهند کرد یا خیر، مسئله این است که این اتفاق چه زمانی رخ می دهد.
او در مورد نوبل شیمی با قاطعیت کمتری سخن می گوید. آیا ممکنست دیوید آلیس(David Allis) از راکفلر و مایکل گرونشتاین(Michael Grunstein) از دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس از استکهلم تماسی دریافت کنند؟ این دو کشف کرده اند که ژن ها بوسیله پروتئین هایی به نام هیستون فعال می شوند و برای این کشف یک جایزه لاسکر در سال ۲۰۱۸ و یک جایزه گروبر در سال ۲۰۱۶ بصورت اشتراکی دریافت نمودند. پروسه کنترل بیان ژن، که به عنوان اپی ژنتیک شناخته می شود، یک پروسه اساسی در زیست شناسی سلولی است که پژوهشگران بتازگی آغاز به مهار آن برای درمان بیماری های انسانی کرده اند. آخرین باری که اپی ژنتیک موفق به دریافت جایزه نوبل شد، در سال ۲۰۰۶ بوده است. در آن سال راجر کورنبرگ(Roger Kornberg) برای فعالیت هایش که منجر به حل معمای مولکولی نحوه جمع آوری رونوشت های آران ای شده بود، نوبل شیمی را دریافت کرد.
شلتزر می گوید: نزدیک به ۲۰ سال از زمانی که این رشته، جایزه نوبل دریافت کرده است، می گذرد، بدین سبب می توان پذیرفت که امسال می تواند موعد مقرر آن باشد.
این موضوع برای توالی یابی دی ان ای که آخرین بار در سال ۱۹۸۰ جایزه نوبل را دریافت کرده بیشتر صدق می کند. در سال ۱۹۸۰ والی گیلبرت(Wally Gilbert) و فردریک سانگر(Frederick Sanger) برای فعالیت هایشان در توسعه نخستین روش برای تعیین ترتیب جفت های باز در اسیدهای نوکلئیک موفق به دریافت این جایزه شدند. و از آن زمان تا حالا به قدری در این حوزه پیشرفت رخ داده که لوح جانشینان شایسته در زمینه توالی یابی عملاً پر شده است.
آیا این جایزه باید به دست دانشمندانی برسد که نخستین پیش نویس ژنوم انسان را به ما ارائه دادند؟ اگر پاسخ بله است، کدام دانشمند؟ صدها محقق در سراسر جهان به این تحقیقات که شاهکار مهندسی و نوآوری علمی بود، کمک کرده اند.
اگر کمیته های نوبل شیمی یا پزشکی از همتایان خود در کمیته فیزیک که در سال ۲۰۱۷ از سازمان دهندگان پروژه بین المللی کشف امواج گرانشی تجلیل کردند، الگو بگیرند، رقبای اصلی احتمالاً فرانسیس کالینز(Francis Collins) و اریک لندر(Eric Lander) مدیر موسسه ملی سلامت که در آزمایشگاهشان در موسسه ی براد، بخش عمده ای از پیش نویس های توالی ژنوم انسان را تولید کردند و کریگ ونتر(Craig Venter) که زیست شناس برجسته آمریکایی است که در توالی یابی نقشه ژنوم انسان نقش برجسته ای ایفا کرده است، باشند.
البته شاید سه نفر که از آنها شایسته تر هستند، یعنی ماروین کاروترز(Marvin Caruthers) از دانشگاه کلرادو، لروی هود(Leroy Hood) از مؤسسه زیست شناسی سیستمی و مایکل هونکاپیلر (Michael Hunkapiller)، مدیر عامل سابق شرکت غول توالی یابی دی ان ای یعنی(Pacific Biosciences) باشند. این افراد فناوری نخستین سیستم های توالی سنج خودکار را اختراع کردند، فناوری که به پروژه توالی یابی ژنوم انسان نیرو می بخشید و انتخاب پندلبری برای نوبل شیمی در سال ۲۰۱۹ بود.
شاید هم تماسی از استکهلم با دیوید کلنرمن(David Klenerman) و شانکار بالاسوبرامانیان(Shankar Balasubramanian) از دانشگاه کمبریج برقرار شود، که فناوری توالی یابی با سنتز را که بعد از پروژه ژنوم انسانی به وجود آمد و الان پیشرو در دوران توالی یابی مدرن است. لازم به ذکر است که آنها برنده جایزه فناوری هزاره ۲۰۲۰ و جایزه پیشرفت در علوم زیستی سال جاری شدند. اختراعات جدیدتر، مانند فن آوری های توالی یابی نانوحفره ها که ساخت نخستین ژنوم های واقعی انسان را در چند سال قبل امکان پذیر کرده اند نیز قابل توجه هستند اما به رغم مشارکت آشکارشان در شیمی و پزشکی، احیانا به زمان طولانی تری احتیاج دارند به این دلیل که کمیته های نوبل تمایل دارند به سمت پیشگامان واقعی متمایل شوند تا کسانی که یک کشف یا درک اولیه را پایه گذاری کرده و گسترش می دهند.
پروژه ژنوم انسانی، موضوع بحث و جدل همیشگی میان برندگان نوبل بوده و امسال بعد از استعفای غیرمنتظره اریک لندر از سمتش به عنوان مشاور ارشد علمی رییس جمهوری آمریکا که گفته می شود به علت قلدری در محل کار بوده، بیشتر شدت گرفته است.
اگرچه جایزه نادر نوبل به ندرت به آدم های سرشناس اما بدتینت تعلق می گیرد با این وجود کری مولیس(Kary Mullis)، مخترع عجیب آزمایش پی سی آر، و جیمز واتسون(James Watson)، کاشف مشکوک ساختار مارپیچ دوتایی دی ان ای که بطور مکرر نظرات نژادپرستانه می دهند نیز اعطا شده است. با تمام این موارد آکادمی سلطنتی علوم سوئد، که برندگان فیزیک و شیمی را انتخاب می کند، و مجمع نوبل در موسسه کارولینسکا، که برنده نوبل پزشکی را انتخاب می کند، ترجیح می دهند از بحث و جدل دوری کنند. شلتزر می گوید به سختی می توان نمونه های از جایزه نوبل دریافت کرد به افرادی که بسیار بحث برانگیز بوده اند، اهدا شده باشد.
فرد دیگری که برای دریافت نوبل شیمی مورد توجه پندلبری است یکی از مهندسان دانشگاه استنفورد به نام ژنان بائو(Zhenan Bao) است که فعالیتهایی در تغییر پارادایم در حوزه پلیمرهای نیمه هادی که منجر به ساخت "پوست الکترونیکی" قابل کشش می شود انجام داده است. وی همینطور نگاهی به دانیل نوسرا(Daniel Nocera) از دانشگاه هاروارد برای کوشش های بنیادینش بر مشخص کردن پروسه انتقال الکترون جفت شده با پروتون که به سلول ها نیرو می دهد و همین طور گروه بانی باسلر(Bonnie Bassler) از دانشگاه پرینستون و ای. پیتر گرینبرگ(E. Peter Greenberg) از دانشگاه واشنگتن برای کشف یک سیستم ارتباط شیمیایی بین باکتری ها دارد.
علاوه بر استنادها، جوایز پیش بینی کننده و تناوب اهدای جوایز، پندلبری از روش دیگری نیز اسفاده می کند.
او می گوید: من توجه ویژه ای به مقالات ۱۵، ۲۰، ۲۵ و ۳۰ ساله دارم، برای اینکه بطور معمول یک یا دو دهه طول می کشد تا تحقیقات توسط کمیته جایزه نوبل انتخاب شوند.
این موضوع ممکنست شرایط را برای یکی از کسانی که رای بالایی در نظرسنجی مجازی برای حدس نوبل شیمی کسب کرده بود، پیچیده کند. جان جامپر(John Jumper) از شرکت دیپ مایند متعلق به آلفابت و برنده جایزه پیشرفت در علوم زیستی است. کوشش های وی در رهبری برنامه هوش مصنوعی "AlphaFold" که دو سال پیش با حل یکی از پایدارترین چالش های زیست شناسی به پیش بینی سریع و دقیق ساختار سه بعدی یک پروتئین از توالی اسید آمینه اش انجامید، جهان را مبهوت کرد.
به همین دلیل است که آن دسته از افراد که برای نخستین بار به پیش بینی نوبل می پردازند فرد دیگری از رای آوران برتر برای جایزه شیمی را در نظر دارند. کارولین برتوزی(Carolyn Bertozzi) از دانشگاه استنفورد، که بیشتر دوران کاری درخشان خودرا صرف ابداع روش هایی برای درک دسته ای گریزان اما مهم از مولکول های پوشیده شده از قند کرده، یکی از این افراد است. او از سال ۲۰۰۵ عضو آکادمی ملی علوم بوده است و اوایل سال جاری جایزه ولف را دریافت کرد.
پیش بینی ها برای نوبل فیزیک
در بین منتخبان پندلبری، دو نام دیگر نیز قرار دارند. استفن کویک(Stephen Quake) از دانشگاه استنفورد که به هی جیانکوی(He Jiankui)، دانشمند چینی که نخستین "نوزادان کریسپر" را خلق کرد، مشاوره داده است. کویک اکتشافات مهمی در زمینه میکروسیالات انجام داده است که منجر به پیشرفت های سریع در آزمایش های غیرتهاجمی و توالی یابی تک سلولی ها شده و پندلبری او را یکی از افراد مورد علاقه اش برای دریافت نوبل فیزیک می داند.
با این وجود همچنان پیش بینی قطعی برندگان قبل از اعلام جوایز ممکن نیست و برای اطلاع از برندگان نهایی باید تا فردا منتظر بمانیم.
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب