گزارش شاه بلاگ؛
ماراتن کشورها برای فتح ماه
شاه بلاگ: قرن جدید عصر اکتشافات در فضا است. در قرن بیستم آمریکا و روسیه روی ماه فرود آمدند اما حالا چین و هند نیز ماموریت هایی به ماه انجام داده اند و به جمع کاشفان سیاره درحال گسترش پیوسته اند.
به گزارش شاه بلاگ به نقل از مهر، در هفته های گذشته هندوستان به چهارمین کشور تاریخ سازی تبدیل شد که یک کاوشگر به ماه فرستاد. این کاوشگر که حالا دو هفته را در ماه سپری کرده با دستور تیم کنترل به خواب رفته تا دو هفته دیگر و بعد از گذراندن شب ماه، باردیگر از خواب بیدار شود. طی این عملیات لندر روی قطب جنوب ماه فرود آمد و یک کاوشگر از آن خارج شد تا سطح ماه را بررسی کند.
البته قبل از هندوستان، آمریکا، روسیه و چین کاوشگرانی به ماه فرستاده بودند.
در این میان ماراتن برای فرود روی ماه ادامه دارد و کشورهای مختلفی برنامه های ملی یا با همکاری سازمان های فضایی کشورهای دیگر برای فرود روی ماه دارند و می کوشند تا پیش از پایان ۲۰۳۰ میلادی روی این سیاره فرود بیایند.
به عنوان مثال کانادا امکان دارد یک فضاپیمای خودکار به ماه بفرستد یا ماموریتی مشترک با اتحادیه اروپا و ژاپن انجام دهد.
اتحادیه اروپا نیز یک لندر مشترک همراه با ژاپن و کانادا در دست ساخت دارد اما نگاهی به تاریخچه ماموریت ها به ماه نشان میدهد آمریکا و روسیه دراین زمینه پیشتاز بوده اند و الان هندوستان، چین و ژاپن نیز تلاش می کنند رقابت فضایی را گسترده تر کنند.
روسیه پیشتاز فتح ماه
تاریخچه فرود روی ماه به چند دهه قبل برمی گردد. بطور دقیق تر روسیه اولین کشوری بود که در سال ۱۹۵۹ میلادی روی ماه فرود آمد. این کشور در سال ۱۹۶۶ در ماموریتی دیگر به ماه سفر کرد تا نمونه ای از خاک آنرا جمع آوری کند و به زمین بیاورد.
در کل روسیه بین ۱۹۵۹ تا ۱۹۷۶ میلادی مجموعه ای از ماموریت های رباتیک به ماه انجام داد که ۱۵ مورد آن موفقیت آمیز بود. هر کدام از ماموریت ها شامل یک مدارگرد یا لندر بودند و دستاوردهایی در حوزه اکتشافات فضایی نیز داشتند. آنها همین طور آزمایش های مختلفی انجام دادند و ترکیبات شیمیایی ماه، گرانش، دما و اشعه ها روی این سیاره را اندازه گرفتند. البته در کل ۲۴ فضاپیما تحت برنامه لونا ساخته شدند اما تعداد بیشتری به فضا ارسال شدند. فضاپیماهایی که نتوانستند به مدار زمین برسند در شماره گذاری ماموریت های لونا گنجانده نشدند.
نام لونا برای مجموعه ای وسیع از فضاپیماها برای انجام ماموریت های مختلف به ماه به کار رفته است. همین طور روسیه فضاپیماهایی برای برخورد با نیمه نزدیک ماه طراحی نموده بود.
لونا یک که در ژانویه ۱۹۵۹ میلادی به فضا فرستاده شد، اولین برخورد با ماه را نتوانست انجام دهد برای اینکه از سیستم زمین و ماه نتوانست بیرون رود اما لونا ۲ بطور موفقیت آمیز به ماه رسید.
این کشور از ژانویه ۱۹۶۳ تا دسامبر ۱۹۶۶ میلادی ۱۳ بار کوشش کرد روی ماه فرود بیاید که تنها دو مورد آن موفق بود.
لونا ۹ اولین کاوشگری بود که در فوریه ۱۹۶۶ روی سیاره دیگری فرود آمد. این ابزار ۵ عکس سیاه و سفید پانورامیک به زمین فرستاد که اولین تصاویر کلوز آپ از سطح ماه هستند.
علاوه بر آن روسیه ماموریت هایی برای ارسال کاوشگر به ماه انجام داد. لونا ۱۷ در نوامبر ۱۹۷۰ میلادی و لونا ۲۱ در ژانویه ۱۹۷۳ میلادی ۲ کاوشگر Lunokhod را حمل می کردند که اولین کاوشگرهای رباتیک چرخ دار برای اکتشاف سطح ماه بودند. Lunokhod1 حدود ۱۰.۵ کیلومتر روی ماه حرکت کرد و بیش از ۲۰ هزار عکس تلویزیونی و ۲۰۶ عکس پانوراما باکیفیت بالا به زمین فرستاد. Lunokhod2 به مدت ۴ ماه فعالیت و ۴۲ کیلومتر را طی کرد.
ماموریت های پیچیده تر از فرود نرم روی ماه شامل جمع آوری نمونه از خاک سیاره است و بازگرداندن آن به زمین است. لونا ۱۶ در سپتامبر ۱۹۷۰ و لونا ۲۰ در فوریه ۱۹۷۲ و لونا ۲۴ در آگوست ۱۹۷۶ میلادی نمونه هایی از خاک ماه به زمین برگرداند. در کل ۳۰۱ گرم از خاک ماه به عنوان نمونه در این سه ماموریت به زمین برگردانده شد.
آخرین تلاش روسیه برای فرود روی ماه امسال میلادی (۲۰۲۳) انجام شد. در حقیقت بعد از ماموریت لونا ۲۴ در سال ۱۹۷۶ میلادی روسیه ماموریت دیگری به ماه انجام نداد اما در آگوست ۲۰۲۳ میلادی فضاپیمای لونا ۲۵ را به ماه فرستاد. هرچند این عملیات به خوبی پیش رفت و فضاپیما وارد مدار ماه شد اما هنگام تغییر مدار و آماده سازی برای فرود مبتلا به اختلال شد و در نتیجه روی سطح سیاره سقوط کرد.
رقابت آمریکا با روسیه در دسترسی به ماه
کاوشگران اولیه ناسا در ماه شامل چند ماموریت پایونیر، رنجر، سورویور(Surveyor) و لونار اربیتر بوده است. با توجه به این که ماموریت های مذکور در آغاز مسیر اکتشافات فضایی انجام شده اند تعدادی از آنها ناموفق بوده اند. ماموریت های مهم ناسا دراین زمینه گذر فضاپیمای پایونیر ۴ از کنار ماه در سال ۱۹۵۹، برخورد عمدی فضاپیمای رنجر ۷ روی ماه در سال ۱۹۶۴ و اولین فرود آرام فضاپیمای سورویور روی سیاره در سال ۱۹۶۶ بوده است. البته باید ماموریت موفقیت آمیز لونار اربیتر در سال ۱۹۶۶ میلادی را به این موارد اضافه کرد.
ماموریت مدارگرد شناسایی ماه(LRO) با هدف ایجاد نقشه از ماه با دقت بالا از سال ۲۰۰۹ میلادی در حال انجام می باشد. این ماموریت یک نقشه کلی از ماه به وجود آورده که بطور مداوم آپدیت می شود برای اینکه دهانه های جدیدی روی سیاره به وجود می آیند و ماموریت های جدیدی نیز انجام می شوند. LRO به کشف ذخایر یخ در ماه کمک کرد و الان نیز به عنوان مسیریاب ۴ ماموریت فرود روی ماه همچون برنامه آرتمیس فعالیت می کند.
تلاش ناسا برای فرود باردیگر فضانوردان روی ماه
ناسا مشغول آماده سازی است تا باردیگر طی برنامه آرتمیس فضانوردان را به ماه بفرستد. اولین عملیات بی سرنشین آرتمیس یک در دسامبر ۲۰۲۲ میلادی همراه ۳ مانکن، کیسه ای حاوی دانه های درختان و چند آزمایش و محموله دیگر و همین طور چندماهواره کیوب ست دور ماه چرخید. مقرر است ماموریت آرتمیس ۲ همراه چهار فضانورد در نوامبر ۲۰۲۴ میلادی به دور ماه برود. آرتمیس ۳ نیز در ۲۰۲۵ یا ۲۰۲۶ میلادی به انجام می رسد و مقرر است فضاپیمایی همراه موشک استارشیپ اسپیس ایکس در قطب جنوب سیاره فرود آید. ماموریت های بعدی این برنامه مربوط به بررسی سطح سیاره و ایجاد ایستگاه هایی در مدار ماه به نام «گیت وی» هستند.
در ماموریت آرتمیس یک ۱۰ کیوب ست به فضا فرستاده شدند. این ماهواره ها محموله های آزمایشی بودند که تعدادی از آنها به دلیلهای فنی از کار افتادند. اما در هر حال این ماموریت به خوبی نشان داد چطور میتوان فضاپیماهای کوچک را از زمین کنترل کرد.
علاوه بر آن ناسا تصمیم دارد ایستگاه های گیت وی فضایی را در اواخر دهه ۲۰۲۰ میلادی با همکاری شرکای بین المللی به ماه بفرستد. همین طور یک ماموریت کیوب ست به عنوان کپستون مشغول آزمایش مداری خاص برای گیت وی است تا ثبات آنرا تضمین کند. اگر همه چیز طبق برنامه ریزی جلو برود، مدار گیت وی نزدیک قطب جنوب ماه خواهد بود تا فضانوردان و محموله ها را آسان تر به سیاره منتقل کند.
چین ثابت قدم در راه ماه
چین ۷ ماموریت برای فتح ماه برنامه ریزی کرد که نخستین آنها در سال ۲۰۰۷ میلادی و با پرتاب کاوشگر ماه چانگ یک شروع شد هدف این ماموریت ایجاد یک نقشه دقیق سه بعدی از ماه بود.
در سال ۲۰۱۳ میلادی چین با کاوشگر یوتو روی سطح ماه فرود آمد. این کاوشگر همراه فضاپیمای چانگ ۳ به ماه فرستاده شد.
سپس این کشور ماموریت چانگ ۴ به ماه را انجام داد و کاوشگر یوت و۲ را برای اولین بار در بخش دوردست یا تاریک ماه قرار داد. در کل این کشور ۷ ماموریت به ماه انجام داده و تصمیم دارد تا ۲۰۳۰ میلادی فضانورد به این سیاره بفرستد.
هندوستان جدیدالورود اما موفق
هندوستان ماموریت چاندرایان -۱ برای ارسال مدارگردی به ماه را در سال ۲۰۰۸ میلادی انجام داد. این مدارگرد تا آگوست ۲۰۰۹ میلادی فعال بود. در نوامبر ۲۰۰۸ میلادی یک کاوشگر که برای برخورد با ماه تولید شده بود از دل مدارگرد خارج شد و با قطب جنوب ماه برخورد کرد.
دومین تلاش هندوستان برای فرود روی ماه با ماموریت چاندرایان ۲ با شکست مواجه گردید و تعویقی در برنامه فضایی این کشور ایجاد کرد. اما در ۲۳ آگوست ۲۰۲۳، مدارگرد چاندرایان -۳ با موفقیت کاوشگر ویکرام و محموله آن، مریخ نورد پراگیان را که در نزدیکی قطب جنوبی ماه فرود آمد، مستقر کرد. بدین سبب هند چهارمین کشوری شد که با موفقیت روی ماه فرود آمد.
البته علاوه بر روسیه، آمریکا، چین و هندوستان کشورهای دیگر نیز ماموریت هایی به ماه انجام داده اند اما تا حالا هیچ یک روی ماه فرود نیامده اند. در این بین و در آستانه موفقیت هندوستان در ماموریتی مشابه ژاپن نیز اعلام نمود می خواهد لندری به ماه بفرستد. البته این ماموریت تا حالا دوبار به سبب شرایط نامساعد آب وهوایی به تعویق افتاده است.
از آنجا که ماه نزدیک ترین همسایه زمین در جهان به حساب می آید، طبیعی است که هدف خیلی از ماموریت های فضایی کشورهای مختلف جهان باشد. اکتشاف ماه از زمانیکه اولین کاوشگر ماه روسیه روی آن فرود آمد یا اولین فضانوردان آمریکایی پا روی خاک آن گذاشتند، بسیار تغییر کرده است.
اکنون انسان وارد عصری می شود که هدف پژوهشگران ساختن شهرک هایی روی این سیاره در دهه آتی است. این امر نیازمند همکاری بین المللی بین کشورها و به اشتراک گذاری منابع، فناوری ها و تجربیات است.
منبع: shahblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب