صوت های خصوصی همسر امام (ره) چگونه علنی شد؟
به گزارش شاه بلاگ مهر نوشت: مصطفی رزاق کریمی کارگردان مستند «بانو قدس ایران» از سختی ها و شیرینی فرایند تحقیق و ساخت مستندی با مبحث بانو خدیجه ثقفی همسر حضرت امام خمینی(ره) گفت.
«بانو قدس ایران» به کارگردانی مصطفی رزاق کریمی اخیرا به صورت آنلاین اکران شده است، این مستند که برنده تندیس بهترین فیلم از یازدهمین جشنواره «سینماحقیقت» و منتخب سی و ششمین جشنواره جهانی فیلم فجر است، روایتی از زندگی بانو خدیجه ثقفی همسر امام خمینی (ره) را به تصویر می کشد. در ادامه بخشی از گفتگو با کارگردان «بانو قدس ایران» را می خوانید. * هنگام عرضه ساختار تولید مستند به «بیت امام»، آیا پیشنهادهایی هم برای چگونگی ساخت پروژه دریافت کردید یا خیر؟ این سوال را این گونه جواب می دهم، در دوره ای که داور جشنواره «سینماحقیقت» بودم، گوشی ام از یک شماره ای زنگ می خورد و چون مشغول داوری بودم نمی توانستم تلفن را جواب دهم. اگر اشتباه نکنم در زمان استراحت روز آخر، به شماره مورد نظر زنگ زدم و با آقای علیخانی که برای فیلم «یاد و یادگار» با وی آشنا شده بودم، صحبت کردم. وی به من می گفت می خواهیم با شما در مورد موضوعی صحبت نماییم، پس از آخر جشنواره به «عروج فیلم» رفتم و به من گفتند که برای ساخت این مستند به ۴ کارگردان رسیدیم و در نهایت تصمیم گرفتیم که شما این مستند را بسازید. گفتم من چیزی درباره سوژه نمی دانم، چند کتاب بدهید تا بخوانم. در همین راستا به دیدن حاج حسن آقا هم رفتم، این دیدار زمانی رخ داد که اطلاعاتم به آن اندازه بود که بگویم چه فکری دارم. البته لازم است این را بگویم که در فرهنگمان معمولا بزرگی آدم ها را تشدید می نماییم یعنی یک فرد را یا خیلی بالا می بریم و یا خیلی پایین. طی صحبت هایی که با افراد مختلف داشتم احساس کردم داستان یک بعد دیگری هم دارد، در جلسه مورد نظر گفتگوهایی صورت گرفت و به آنها تاکید کردم که همچنان روی من بعنوان کارگردان این مستند حساب نکنید چون که فعلا آمده ام بحث های اولیه را داشته باشم. حاج حسن آقا انسان بسیار تیزهوشی است و در این نشست به نکاتی اشاره نمود که برای من جذاب بود اما پس از آن به غیر از مطالعه فیلمنامه پیشنهاد دیگری نداد. یکی از نکات جالبی که در تحقیقاتم به آن رسیدم و به «بیت امام» هم به صورت مثال اعلام نموده و تاکید کردم که نقطه عطف فیلم همین است، این بود که زمانی که عزیز کسی به اتاق عمل می رود، دکتر معالج می گوید بزرگ خانواده چه کسی است که با آن در ارتباط باشد، در تحقیقاتم به این نتیجه رسیدم که نباید برای این مستند نقل قول کرد، بنابراین خواستم که تنها منسوبین درجه یک در این مستند حضور داشته باشند. این تصمیم مهمی بود که از جانب «بیت امام» پذیرفته شد. همینطور هنگام فیلمبرداری برای نخستین بار پس از سال ها در «بیت امام» باز می شد و حتی اعضای «عروج فیلم» هم تا آن روز داخل «بیت امام» نرفته بودند. برای ورود به اندرونی «بیت»، خانم فریده نوه امام (ره) هماهنگی های لازم را انجام داد، هنگام ورود به «بیت امام» دیدم که هنوز در آن زندگی جریان دارد، بنابراین اعلام کردم که برای مصاحبه ها به منزل کسی نمی روم و می خواهم مستند در همین مکان فیلمبرداری شود. البته این مسئله برای خاندان با عنایت به این که سن بعضی از آنها هم بالا است سخت بود، اما در نهایت همه برای مستند داخل «بیت امام» آمده و در جایی که با خانم و امام (ره) هم صحبت شده اند حضور پیدا کردند. نکته جالب این بود که همه افراد حاضر از این که پس از سالهای طولانی به «بیت امام» وارد می شدند بسیار خوشحال شده و خاطرات خویش را در آن خانه مرور می کردند. همین زنده شدن خاطرات به گفتگوها هم کمک کرد تا ملموس تر شود. البته این را هم تاکید کرده بودم که اول باید گفتگو صورت گیرد و بعد خانه را ببینند. تمام تلاش من بعنوان کارگردان مستند این بود که جنجالی درست نکنم و تلاش کنم با سوژه هم محور شوم. هنگام فیلمبرداری به قم هم رفتیم تا تصاویر نخستین خانه ای که حاج مصطفی در آن به دنیا آمده بود را هم داشته باشیم. * همچون مهم ترین اسنادی که در «بانو قدس ایران» مورد استفاده قرار می گیرد، نامه ها، خاطرات و صدای بانو است. دسترسی به این اسناد چگونه صورت گرفت و در نهایت از میان آن بر چه اساس تصمیم گرفتید که بعضی از خاطرات در روایت مستند مورد استفاده قرار گیرد. هنگام تحقیق نهایی، می دانستیم که صداهایی از «خانم» وجود داشت که یا در خانه و یا در بیمارستان توسط حاج حسن آقا ضبط شده است. در ابتدا به ما گفتند که این صدا موجود نیست، اما من تاکید کردم که حتما باید این صداها را بشنوم. آقای بروجردی یکی دیگر از نوه های امام (ره) به من اظهار داشت که وی هم صداهایی را از «خانم» ضبط کرده است بنابراین به قم رفتم و این صداها در اختیار گرفتم. در نهایت پس از دیدار با حاج حسن آقا به وی تاکید کردم که باید این صداها را بشنوم. او گفت این نوارها بسیار خصوصی است و گفتم من یا محرم شما هستم یا خیر. در نهایت حاج حسن آقا هم نوارها را در اختیار من قرار داد. البته این را باید بگویم صداها کیفیت خوبی نداشت و از بهروز شهامت صداگذار خواستم تا کیفیت صداها را درست کند. زمانی که به صداهای اصلاح شده گوش کردم دیدم حرف ها و نظرات شخصی بسیاری در آن وجود دارد که بی گمان بخشی از این مسائل شخصی به ما ربطی نداشت و ما آنرا نشنیده گرفتیم. در نهایت از بخشی از صداها در فیلم استفاده کردیم چون که معتقد بودم با عنایت به این که «خانم» حضور ندارد صداها می تواند سندی برای روایت مستند باشد. مسئله دیگر این است، در این فیلم ۸۰ دقیقه ای تنها ۶ عکس از «خانم» بیشتر وجود ندارد، در طول کار هم شنیدم که یک فیلم ۱۵ تا ۲۰ ثانیه ای از وی وجود دارد که با پیگیری های حاج حسن آقا آنرا پیدا کردیم که در آخر فیلم از آن استفاده شده است. * تمام فیلم با صدای خانم واعظی بعنوان گوینده متن روایت می شود، متن مورد نظر کاملاً برگرفته از خاطرات «خانم» بود و یا شما هم بعنوان نویسنده در نگارش بعضی از بخش های متن مورد نظر دخیل بودید؟ همه روایت کاملاً برگرفته از خاطرات «خانم» بود. البته یک جاهایی که می خواستیم پلی به مبحث دیگری بزنیم خودمان یک بخش کوچک به آن اضافه می کردیم. اما در کل همه روایت از دست نوشته های «خانم» گرفته شده است. در ارتباط با صدای راوی مستند هم باید بگویم به ۶۳ صدای گوش کردیم که از بین آنها خانم واعظی را انتخاب کردیم، با شنیدن صدای خانم واعظی، از وی خواهش کردیم تا با ما در این پروژه همراه باشد و زمانی که فرزندان و نوه های «خانم» صدای مورد نظر را شنیدند تاکید نمودند که صدا کاملاً شبیه صدای «خانم» است. البته این را هم باید بگویم که خانم واعظی زمان بسیاری را برای اجرایی کردن فرم و وزن صدا گذاشت. * خانم واعظی این فرصت را پیدا کرد تا بخشی از صدای «خانم» را شنیده و برپایه نوع بیان و لهجه وی، خاطرات را روایت کند؟ خیر. من با شنیدن صدای «خانم» به خوبی می دانستم که وی چگونه صحبت می کنم در واقع هیچ عجله ای در صدای «خانم» هنگام صحبت کردن وجود نداشت و بسیار شمرده و محکم صحبت می کرد. البته صدایی که در بیمارستان ضبط شده برای سن ۸۰ سالگی «خانم» و در اواخر زندگی وی بود، بنابراین بارها از چگونگی صحبت کردن «خانم» سوال پرسیده بودم و خانم واعظی هم به خوبی توانسته بود تا نوع بیان «خانم» را اجرایی کند. ۵۸۵۸
منبع: shahblog.ir
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب